Chế độ dinh dưỡng cho bà bầu – Giúp mẹ khỏe bé thông minh

Bổ sung dinh dưỡng cho bà bầu như thế nào để giúp cung cấp đầy đủ các vitamin và khoáng chất cần thiết cho quá trình phát triển của thai nhi là thắc mắc của rất nhiều mẹ bầu. Hãy cùng nhau tìm hiểu những thông tin hữu ích qua bài viết dưới đây để có một thai kỳ khỏe mạnh nhé các mon.

Dinh dưỡng ảnh hưởng như thế nào đến thai nhi

Có rất nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng: dinh dưỡng cho phụ nữ mang thai đóng một vai trò vô cùng quan trọng đến sự phát triển của thai nhi. Chế độ dinh dưỡng của mẹ bầu trong quá trình mang thai ảnh hưởng trực tiếp đến chỉ số cân nặng và sự phát triển não bộ của trẻ.

Nếu mẹ bầu không được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng trong thời gian mang thai sẽ khiến bé sinh ra bị suy dinh dưỡng, sinh non tháng hoặc nhẹ cân. Ngược lại nếu mẹ bổ sung đủ các vitamin và khoáng chất cần thiết cho thai nhi, bé sinh ra sẽ  tăng cân tốt.

Việc thiếu hụt dinh dưỡng trong thai kỳ có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng hơn mẹ nghĩ. Chế độ ăn không cân đối làm tăng nguy cơ sinh non, dọa sảy, trẻ sinh ra nhẹ cân với sức đề kháng kém, dễ mắc các bệnh lý về đường hô hấp. Đặc biệt, nếu tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng kéo dài, cân nặng và chiều cao của trẻ sau này có thể bị ảnh hưởng, đồng thời tăng nguy cơ mắc các bệnh bẩm sinh.

Ngay từ tháng đầu tiên phôi thai đã bắt đầu hình thành các tế bào não bộ. Đến khi phôi được 3 tháng các thành phần cơ bản của bộ não đã được hoàn thành. khi được 20 tuần tuổi não bộ của thai nhi sẽ tăng mạnh về khối lượng và dần hoàn thiện về chức năng. Từ tuần 20 trở đi thai nhi cần rất nhiều dưỡng chất như: vitamin B6,  axit folic, vitamin B12, vitamin D, sắt, kẽm…để não bộ tăng trưởng và hoàn thiện các chức năng. Do đó, việc cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng trong quá trình mang thai là điều rất cần thiết.

Đặc biệt là trong 3 tháng đầu của thai kỳ nếu mẹ không có đủ chất dinh dưỡng có thể bị giảm sức đề kháng, tăng nguy cơ mắc một số bệnh lý ở trẻ như tim bẩm sinh, sứt môi hở hàm ếch… Đặc biệt là khi mẹ thiếu acid folic (vitamin B9) có nguy cơ cao sinh con ra bị dị tật ống thần kinh ở trẻ sơ sinh.

Nguyên tắc bổ sung chất dinh dưỡng cho bà bầu

Khi mang thai, nhu cầu về chất dinh dưỡng và năng lượng của mẹ đều cao hơn so với mức bình thường để nuôi dưỡng bào thai. Để có thể xây dựng được một chế độ dinh dưỡng khoa học, mẹ bầu cần lưu ý những nguyên tắc cơ bản trong cung cấp dinh dưỡng thai kỳ như sau.

Cân đối nhóm chất dinh dưỡng

Chế độ dinh dưỡng cho mẹ bầu cần đẩy đủ 4 nhóm chất thiết yếu:

• Chất bột đường (carbohydrate): Chất đường bột là nguồn cung cấp năng lượng chính cho cơ thể. Trong khẩu phần ăn hàng ngày 1/2 số năng lượng là do chất bột cung cấp. Số năng lượng này đóng một vai trò trong quá trình tạo tế bào và tạo hình của thai nhi. Nhu cầu khuyến nghị cho phụ nữ có thai là 300 – 400g/ngày.
• Chất đạm (protein): Protein là thành phần quan trọng trong quá trình cấu tạo tế bào, hormon và các enzym. Chất đạm cũng tham gia vào hoạt động điều hòa chuyển hóa và duy trì sự cân bằng cho cơ thể. Các thực phẩm giàu protein mà các mẹ có thể bổ sung vào chế độ ăn như: cá, sữa, tôm, cua,….Trong giai đoạn mang thai nhu cầu protein khuyến nghị là 60 – 90g/ngày.
• Chất béo (lipid): Lipid đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành cấu trúc màng tế bào. Đồng thời nó còn có tác dụng hấp thu các loại vitamin tan trong dầu như vitamin A, D, E, K. Nhu cầu khuyến nghị cho phụ nữ có thai là 50 – 65g/ngày.
• Các loại chất xơ: Đối với phụ nữ mang thai chất xơ giúp giảm tình trạng táo bón, làm dịu các dấu hiệu nghén và tăng cảm giác ăn ngon miệng hơn. Đặc biệt là chất xơ còn hấp thụ các chất gây hại đến cơ thể. Nhu cầu chất xơ các mẹ bầu cần bổ sung trong một ngày là từ 25 – 28g.

Bảng nhu cầu năng nặng qua các giai đoạn

Giai đoạn thai kỳ	Trọng lượng thai nhi	Số cân mẹ bầu cần tăng	Nhu cầu năng lượng và nhóm chất thiết yếu mỗi ngày cho phụ nữ mang thai
			Năng lượng (Kcal)	Chất bột đường (g)	Chất đạm (g)	Chất béo (g)	Chất xơ (g)
Trước mang thai			2050	290 – 360	60	45 – 57	25
3 tháng đầu	100g	0 – 1kg	2100	300 – 370	61	46.5 – 58.5	28
3 tháng giữa	1kg	4 – 5kg	2300	325 – 400	70	52.5 – 64.5	28
3 tháng cuối	2kg	5 – 6kg	2500	385 – 430	91	60 – 72	28
Tổng 9 tháng		9 – 12kg

Đối với những mẹ bầu mang song thai, chỉ số cân nặng cần tăng cao hơn và bác sĩ sẽ đưa ra những khuyến cáo tốc độ tăng cân khác nhau.

Bên cạnh việc đáp ứng nhu cầu năng lượng, mẹ cũng cần theo dõi tốc độ tăng cân để đảm bảo sự phát triển khỏe mạnh của thai nhi. Mức tăng cân lý tưởng trong 6 tháng cuối thai kỳ được khuyến nghị như sau:

• 0,5 kg/tuần: Đối với mẹ có cân nặng thấp trước khi mang thai.

• 0,4 kg/tuần: Đối với mẹ có cân nặng bình thường trước khi mang thai.

• 0,3 kg/tuần: Đối với mẹ bị thừa cân trước khi mang thai.

Bổ sung đầy đủ các vitamin và khoáng chất

Để thai nhi phát triển khỏe mạnh và toàn diện, việc bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất là điều vô cùng quan trọng. Bởi vì, các chất này có thể ngăn ngừa tình trạng thiếu hụt vi chất do nhu cầu dinh dưỡng tăng cao và hạn chế các bệnh lý có thể gặp phải trong suốt thai kỳ và đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ lẫn bé

Sắt

Trong quá trình mang thai thể tích máu của mẹ tăng lên khoảng 50% để đáp ứng đủ nhu cầu nuôi dưỡng thai nhi. Do đó, mẹ bầu cần phải cung cấp 30mg sắt/ngày để tăng lượng máu của mẹ, cung cấp đủ máu cho thai nhi và bù lại lượng máu mất lúc sinh.

Acid Folic

Trước khi mang thai hay vừa biết tin mang bầu, các chị em cần phải bổ sung acid folic để phòng tránh các dị tật ống thần kinh cho trẻ và hạn chế nguy cơ tiền sản giật có chính bản thân mình. Nhu cầu bổ sung acid folic một ngày từ 600 – 800mcg, ngoài việc bổ sung qua các loại thực phẩm giàu dinh dưỡng, mẹ bầu có thể bổ sung bằng viên uống có chứa acid folic.

Canxi

Khi mang thai cơ thể của mẹ bầu cần một lượng canxi cần thiết để giúp hệ thống tuần hoàn, cơ bắp và hệ thần kinh của mẹ và thai nhi hoạt động bình thường. Đặc biệt là nó còn có tác dụng hình thành bộ xương cho thai nhi và hạn chế nguy cơ loãng xương ở mẹ bầu. Qua các tháng của thai kỳ, nhu cầu canxi của mẹ sẽ tăng lên theo tuổi thai. Theo khuyến cáo, trong 3 tháng đầu, bà bầu cần bổ 800mg canxi, 3 tháng giữa là 1000 – 1200mg và 3 tháng cuối là 1500mg.

DHA

DHA  hay còn gọi là Docosahexaenoic Acid, đây là một axit béo không no thuộc nhóm Omega-3 đóng vai trò quan trọng  trong quá trình hình thành não bộ và mắt của thai nhi cho đến 2 năm đầu đời.  

Đối với trường hợp phụ nữ mang thai bị thiếu hụt DHA sẽ có nguy cơ bị tiền sản giật, sinh non, trầm cảm sau sinh hay các bệnh loãng xương, bệnh lý tim mạch… Hơn thế nữa, nếu người mẹ bầu thiếu DHA sẽ ảnh hưởng đến tương lai của trẻ rất nhiều. Vì não bộ không phát triển toàn diện khiến bé kém thông minh, khả năng tập trung kém, chậm phát triển, thị lực giảm so với những bé cùng trang lứa được bổ sung đầy đủ DHA.

Theo khuyến cáo của tổ chức Y tế thế giới, tùy từng giai đoạn của thai kỳ, phụ nữ cần bổ sung từ 100 – 200 mg DHA mỗi ngày.

Kẽm

Kẽm là khoáng chất vi lượng thiết yếu, đóng vai trò xúc tác cho gần 200 enzym, hỗ trợ quá trình phân chia tế bào và giúp thai nhi phát triển khỏe mạnh về cả cân nặng và kích thước vòng đầu. Mẹ có thể bổ sung kẽm qua các thực phẩm như thịt, cá, hàu và các loại hải sản khác.

I-ốt

I-ốt là thành phần không thể thiếu để tuyến giáp của mẹ hoạt động bình thường và cực kỳ quan trọng cho sự phát triển não bộ của thai nhi. Nhu cầu khuyến nghị khi mang thai là khoảng 220 mcg/ngày.

Vitamin C

Vitamin C giúp tăng cường sức đề kháng cho mẹ, hỗ trợ hấp thu sắt hiệu quả và tham gia vào quá trình sản xuất collagen, giúp xây dựng xương, sụn, cơ và mạch máu cho bé. Nhu cầu vitamin C cho bà bầu là khoảng 80mg/ngày, có nhiều trong các loại trái cây như cam, chanh, bưởi, dâu tây và các loại rau xanh.

Những thực phẩm bà bầu nên tránh để đảm bảo an toàn cho thai kỳ

Bên cạnh việc bổ sung dưỡng chất, việc nhận biết và tránh các loại thực phẩm tiềm ẩn nguy cơ cũng vô cùng quan trọng. Dưới đây là danh sách các thực phẩm mẹ bầu cần lưu ý:

Nhóm thực phẩm có nguy cơ nhiễm khuẩn cao

• Thịt, cá, trứng sống hoặc tái: Bao gồm gỏi cá, sushi, bò tái, trứng lòng đào… có thể chứa vi khuẩn Salmonella, Listeria gây nguy hiểm cho thai nhi.

• Pate và thịt nguội: Các loại pate, thịt nguội không được tiệt trùng kỹ có thể chứa vi khuẩn Listeria.

• Sữa và các sản phẩm từ sữa chưa tiệt trùng: Luôn chọn các sản phẩm đã qua tiệt trùng (pasteurized) để đảm bảo an toàn.

• Rau mầm sống: Các loại giá đỗ, rau mầm sống có thể chứa E.coli hoặc Salmonella.

Nhóm thực phẩm cần hạn chế

• Cá chứa hàm lượng thủy ngân cao: Cá mập, cá kiếm, cá thu vua… có thể ảnh hưởng đến sự phát triển hệ thần kinh của bé. Thay vào đó, hãy chọn cá hồi, cá cơm, cá rô phi.

• Caffeine: Hạn chế lượng caffeine dưới 200mg/ngày (tương đương 1-2 ly cà phê nhỏ). Nạp quá nhiều caffeine có thể làm tăng nguy cơ sảy thai hoặc sinh con nhẹ cân.

• Nội tạng động vật: Mặc dù giàu dinh dưỡng nhưng ăn quá nhiều có thể gây thừa Vitamin A, không tốt cho thai nhi.

• Đồ uống có cồn và chất kích thích: Tuyệt đối không sử dụng vì có thể gây dị tật bẩm sinh nghiêm trọng cho trẻ.

Dinh dưỡng chuyên sâu theo từng giai đoạn thai kỳ

Nhu cầu dinh dưỡng của mẹ và bé thay đổi rõ rệt qua mỗi giai đoạn. Hiểu rõ điều này sẽ giúp mẹ bổ sung dưỡng chất một cách tối ưu.

3 tháng đầu: Tập trung vào các vi chất chống dị tật

Đây là giai đoạn hình thành các cơ quan quan trọng của thai nhi, đặc biệt là hệ thần kinh.

• Dưỡng chất chủ chốt: Axit Folic (quan trọng nhất để ngăn ngừa dị tật ống thần kinh), Sắt (bắt đầu tạo máu), Vitamin B6 (giảm ốm nghén).

• Lời khuyên: Ưu tiên thực phẩm giàu Axit Folic như rau lá xanh đậm, bông cải xanh, các loại đậu. Nếu bị nghén, hãy chia nhỏ bữa ăn và tránh các món nhiều dầu mỡ.

3 tháng giữa: Giai đoạn vàng phát triển khung xương và não bộ

Bé phát triển nhanh về kích thước, mẹ cần nhiều năng lượng và dưỡng chất để xây dựng nền tảng cho con.

• Dưỡng chất chủ chốt: Canxi và Vitamin D (phát triển xương và răng), DHA/Omega-3 (phát triển não bộ và thị lực), Sắt (ngừa thiếu máu cho mẹ).

• Lời khuyên: Tăng cường uống sữa, ăn sữa chua, phô mai, cá béo (cá hồi), các loại hạt.

3 tháng cuối: Tăng tốc về cân nặng và hoàn thiện các cơ quan

Đây là giai đoạn thai nhi tích lũy mỡ và hoàn thiện các chức năng, đặc biệt là phổi và não.

• Dưỡng chất chủ chốt: Protein (tăng tốc xây dựng tế bào), Chất xơ (ngăn ngừa táo bón), Sắt và Canxi (nhu cầu đạt đỉnh điểm).

• Lời khuyên: Đảm bảo đủ các bữa ăn giàu đạm từ thịt, cá, trứng, đậu phụ. Uống nhiều nước và ăn nhiều rau xanh, khoai lang để tránh táo bón.

Để bổ sung đủ các dưỡng chất trên, ngoài việc cung cấp bằng chế độ ăn, mẹ bầu nên bổ sung bằng viên uống. Hiện nay trên thị trường có rất nhiều sản phẩm giúp bổ sung vitamin và khoáng chất cho bà bầu. Trong đó, bộ 3 Bổ bầu EU Aplicaps là các sản phẩm được nhập khẩu chính ngạch từ Châu Âu được nhiều bác sĩ khuyên dùng. 

Bộ 3 Bổ bầu EU Aplicaps là một sản phẩm giúp bổ sung đầy đủ các dưỡng chất cần thiết cho quá trình mang thai. Để tìm hiểu thêm về sản phẩm mẹ có thể liên hệ ngay đến số hotline: 1900 636 985

Trên đây là một số nguyên tắc bổ sinh dinh dưỡng cho bà bầu đã được nhà khoa học nghiên cứu và chứng minh. Hy vọng qua bài viết này sẽ giúp mọi người hiểu rõ hơn về chế độ dinh dưỡng thai kỳ để chăm sóc sức khỏe cho chính bản thân và cung cấp đầy dinh dưỡng cho thai nhi.