Phù chân khi mang thai là hiện tượng phổ biến đặc biệt ở những tháng cuối thai kỳ, khiến bà bầu gặp khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày và có thể là dấu hiệu nguy hiểm cho sức khỏe. Để tìm hiểu kỹ hơn về tình trạng phù chân trong thai kỳ, mẹ hãy đọc bài viết sau của Aplicaps.
Phù chân khi mang thai là gì?
Phù chân khi mang thai là hiện tượng sinh lý bình thường ở các bà bầu, khi chất lỏng tích tụ ở bàn chân và mắt cá chân trong thai kỳ. Triệu chứng phổ biến khi mẹ bầu phù chân là bị sưng, có cảm giác nặng nề và bị đau nhức nhẹ. Mẹ bầu thường bị phù chân vào khoảng 3 tháng cuối thai kỳ nhưng một số trường hợp có thể bị sớm hơn.
Nguyên nhân gây ra tình trạng phù chân khi mang thai
Phù chân khi mang thai có thể là do biểu hiện sinh lý bình thường hoặc do bệnh lý gây ra. Nguyên nhân khiến bà bầu sưng phù chân khi mang thai gồm có:
Thay đổi nội tiết tố
Trong thai kỳ, cơ thể mẹ bầu có sự tăng lên về hormone, đặc biệt là hormone progesterone làm giãn mạch máu, làm tăng khả năng tích nước trong cơ thể dẫn tới hiện tượng sưng phù.
Áp lực từ tử cung
Thai nhi ngày càng lớn dần làm cho tử cung cũng lớn theo, tạo áp lực lên các tĩnh mạch chậu và tĩnh mạch chủ, cản trở lưu thông máu và gây ra hiện tượng ứ đọng. Chính điều này sẽ khiến chất lỏng từ tĩnh mạch xâm nhập vào mô của bàn chân và mắt cá chân, gây ra triệu chứng sưng phù hoặc bị chuột rút.
Tăng cân và giữ nước
Trong thai kỳ, cơ thể của mẹ bầu sẽ sản xuất lượng máu và tái hấp thu chất lỏng gấp đôi lượng bình thường để nuôi dưỡng thai nhi. Sự tăng lên của dịch lỏng trong cơ thể góp phần gây ra hiện tượng phù nề ở chân khi áp lực tăng lên tĩnh mạch.
Các yếu tố khác
Ngoài những nguyên nhân trên, bà bầu bị phù chân có thể do đứng lâu, do chế độ ăn nhiều natri và thiếu kali hoặc thời tiết nắng nóng..((Remedies for Swollen Feet During Pregnancy. Truy cập ngày 29/3/2025.
https://www.webmd.com/baby/swollen-feet-during-pregnancy-remedies))
Mẹ bầu phù chân khi mang thai có gặp nguy hiểm không?
Hầu hết các trường hợp phù chân khi mang thai là hiện tượng sinh lý bình thường của cơ thể, mẹ bầu không cần quá lo lắng. Tuy nhiên mẹ cũng cần theo dõi và lưu ý các dấu hiệu bất thường của cơ thể vì đôi khi bàn chân bị sưng có thể cảnh báo nguy cơ nghiêm trọng hơn như tiền sản giật hoặc huyết khối tĩnh mạch sâu.
Bà bầu nên tham khảo ý kiến của bác sĩ nếu thấy có các dấu hiệu như sau:
- Sưng ở tay, chân, mặt hay quanh mắt một cách đột ngột.
- Tình trạng sưng nề đã trở nên tồi tệ hơn.
- Chóng mặt hay bị mờ mắt.
- Đau đầu dữ dội.
- Đau bụng, nhất là ở phần trên bên phải của bụng.
- Lú lẫn.
- Khó thở.
Nếu mẹ nhận thấy tình trạng phù nề và sưng chỉ ở một bên chân, kèm theo đau đớn, sưng đỏ và nóng thì có thể bị huyết khối tĩnh mạch sâu – là một cục máu đông, thường ở chân.((Swollen ankles, feet and fingers in pregnancy. Truy cập ngày 29/3/2025.
https://www.nhs.uk/pregnancy/related-conditions/common-symptoms/swollen-ankles-feet-and-fingers/))
Cách giảm phù chân khi mang thai cho bà bầu hiệu quả
Để giảm phù chân khi mang thai, mẹ bầu có thể thực hiện ngay một số biện pháp đơn giản mà hiệu quả như sau:
Giảm hấp thụ natri
Một trong những cách giảm phù nề khi mang thai là hạn chế lượng natri (muối) nạp vào cơ thể, vì muối có thể khiến cơ thể tích nước gây sưng phù.
Mẹ bầu hãy tránh sử dụng các thực phẩm đóng hộp hay thức ăn chế biến sẵn vì chúng có chứa nhiều natri, ngoài ra, mẹ cũng nên ăn nhạt và không thêm muối vào bữa ăn hàng ngày. Hãy tham khảo sử dụng các loại thảo mộc vị mặn như hương thảo, húng tây và oregano bởi đây là những thảo mộc tạo mùi vị cho món ăn hấp dẫn mà không cần dùng tới muối.
Bổ sung hấp thụ kali
Cơ thể không bổ sung đủ kali cũng có thể làm cho tình trạng phù nề của bà bầu tồi tệ hơn, nguyên nhân là do kali giúp cơ thể cân bằng lượng chất lỏng được giữ lại. Khi lựa chọn vitamin tổng hợp cho bà bầu nên có thành phần kali nhưng mẹ cần lưu ý kết hợp bổ sung kali với các thực phẩm dinh dưỡng hàng ngày.
Một số loại thực phẩm chứa nhiều kali bao gồm:
- Khoai tây còn vỏ.
- Khoai lang còn vỏ.
- Chuối.
- Rau bina.
- Đậu.
- Mận khô.
- Nước ép lựu.
- Nước ép cam.
- Nước ép cà rốt.
- Nước ép chanh dây.
- Sữa chua.
- Củ cải đường.
- Cá hồi.
- Đậu lăng.
Hạn chế caffeine
Mặc dù chỉ uống một chút caffeine trong thai kỳ không gây hại nhưng nếu nạp quá nhiều caffeine lại không tốt cho sự phát triển của thai nhi cũng như làm cho tình trạng sưng nề trở nên tồi tệ hơn.
Caffeine là chất lợi tiểu và sử dụng thức uống có caffeine làm cho mẹ bầu đi tiểu nhiều hơn, đồng thời khiến cơ thể cho rằng cần phải tích trữ thêm chất lỏng. Mẹ có thể sử dụng cà phê không chứa caffeine hoặc sữa hay trà thảo mộc bạc hà để tăng thêm năng lượng cho cơ thể.
Uống nhiều nước
Bổ sung nhiều nước là cách chống lại tình trạng phù nề rất hiệu quả. Mẹ bầu hãy cố gắng uống ít nhất 10 cốc nước mỗi ngày để thải độc cơ thể và bổ sung đủ lượng nước cần thiết.
Nếu mẹ ngại uống nhiều nước thì có thể mua một chiếc cốc dễ thương để nhắc nhở bản thân uống nước nhiều hơn, hoặc dùng một chai nước lớn và uống trong ngày. Mẹ cũng có thể thêm hương vị cho nước với chanh, bạc hà hay quả mọng.
Kê cao chân
Để giảm tình trạng phù chân, các bà bầu hãy thường xuyên ngồi và kê cao chân khi có thể. Tư thế ngồi kê chân lên cao trong thời gian ngắn, đặc biệt vào cuối ngày có thể làm thoát chất lỏng tích tụ ở chân trong cả ngày.
Mặc quần áo rộng rãi
Mặc các loại quần áo bó sát nhất là ở quanh cổ tay, eo, mắt cá chân có thể khiến tình trạng sưng phù trở nên tồi tệ do quần áo bó ngăn ngừa máu lưu thông. Mẹ bầu nên mặc quần áo rộng rãi hoặc ít nhất là tránh mặc quần chun bó sát, ưu tiên mặc váy maxi dành cho bà bầu vào mùa hè và mặc áo len cardigan hoặc áo len dài kết hợp với quần chạy bộ vào mùa đông để cơ thể thoải mái hơn.
Giữ mát
Nếu mẹ đang mang thai trong mùa hè nóng bức, việc ở trong nhà vào ban ngày và tránh tập luyện thể dục mạnh có thể giúp cơ thể mát mẻ và giảm sưng tấy. Cách khác giúp bà bầu giữ mát cơ thể là mặc quần áo mát mẻ, chườm lạnh vào chân hay quạt mát cơ thể.
Đi bộ
Đi bộ khoảng 5-10 phút vài lần mỗi ngày có tác dụng cải thiện lưu thông máu, giảm phù nề. Vận động thường xuyên cũng tăng sự linh hoạt cho cơ thể và hỗ trợ chuyển dạ tốt hơn.
Bà bầu nên dành thời gian đi bộ để tăng cường lưu thông máu và giảm phù chân
Đi giày phù hợp
Đi giày cao gót là sở thích của nhiều chị em phụ nữ, tuy nhiên đối với bà bầu đặc biệt ở giai đoạn cuối thai kỳ thì hành động này vừa khiến chân bị phù nề lại nguy hiểm cho mẹ và bé. Thay vì đi giày cao gót, mẹ nên mang giày thoải mái, vừa chân để giảm sưng chân cũng như ngăn ngừa các vấn đề về hông và lưng có thể gặp phải khi trọng tâm cơ thể thay đổi và cân nặng tăng lên.
Tập bơi
Chưa có nghiên cứu khoa học nào chứng minh áp suất của nước giúp giảm phù nề trong thai kỳ, tuy nhiên nhiều bà bầu cho biết tình trạng sưng nề đã giảm xuống khi đi bơi. Các bà bầu có thể đứng hay bơi trong hồ bơi có độ sâu gần tới cổ để thư giãn cơ thể và giúp cơ thể được vận động. Bàn chân và cẳng chân cũng sẽ ít bị phù hơn khi mẹ dành thời gian đi bơi.
Mát xa chân
Thực hiện mát xa chân giúp các chất lỏng lưu thông tốt hơn và ít tích tụ ở bàn chân, giảm tình trạng phù chân khi mang thai. Mẹ có thể cầm chai nước, kê cao chân và để chồng hoặc người thân mát xa bàn chân và cẳng chân, sử dụng thêm chút tinh dầu bạc hà hoặc hoa oải hương để tăng sự thư giãn.
Nếu không có người thực hiện mát xa giúp, mẹ bầu nên cân nhắc lựa chọn liệu trình mát xa tại các spa uy tín để vừa giảm phù nề, chuột rút trong thai kỳ cũng như giảm bớt căng thẳng, mệt mỏi và đau nhức hay gặp phải.
Ngủ nghiêng về bên trái
Ngủ nghiêng về bên trái là cách giúp mẹ bầu cải thiện lưu thông máu, giảm sưng nề ở bàn chân. Tư thế nằm nghiêng bên trái còn giúp giảm áp lực của tử cung lên tĩnh mạch chủ là mạch máu lớn đưa máu trở về tim.((13 Home Remedies for Swollen Feet During Pregnancy. Truy cập ngày 29/3/2025.
https://www.healthline.com/health/pregnancy/swollen-feet-during-pregnancy))
Mẹo phòng ngừa phù chân khi mang thai
Một số mẹo phòng ngừa tình trạng phù chân trong thai kỳ mẹ bầu nên tham khảo và áp dụng ngay như sau:
Các hoạt động cần tránh
- Tránh ngồi hoặc đứng quá lâu một chỗ mà mẹ nên dành thời gian cho đôi chân nghỉ ngơi, thư giãn.
- Tránh ngồi vắt chéo chân vì sẽ khiến máu tuần hoàn không tốt.
- Tránh mặc quần áo quá chật, mang giày bốt hay giày cao gót.
- Tránh ở ngoài môi trường nắng nóng.
- Tránh ăn thức ăn quá mặn hoặc quá cay sẽ làm tăng thêm sự giãn nở tĩnh mạch.
- Tránh tăng cân quá mức.
Các hoạt động nên thực hiện
- Nên uống nhiều nước để làm giảm phù nề ở chân.
- Nên gác chân lên gối khi ngủ để máu lưu thông tốt hơn.
- Nên tắm nước nóng, ngâm chân trong nước ấm khoảng 10-15 phút cuối ngày kết hợp chườm lạnh vào chỗ sưng nề.
- Nên tuân thủ chế độ dinh dưỡng cân bằng và khoa học, bổ sung thực phẩm giàu protein (đậu lăng, sản phẩm từ sữa..), ăn nhiều rau xanh (rau bina, cải bắp..), bổ sung trái cây tươi (táo, ổi, đu đủ), tăng cường thực phẩm giàu vitamin E (rau bina, khoai lang, hạt hướng dương..) cũng như ăn nhiều thực phẩm bổ dưỡng, giàu vitamin, canxi, kẽm.
- Nên tập thể dục đều đặn như đi bộ, bơi lội và thường xuyên mát xa chân để tránh phù nề hiệu quả.((Swelling during pregnancy. Truy cập ngày 29/3/2025.
https://www.pregnancybirthbaby.org.au/swelling-during-pregnancy))
Qua những thông tin cung cấp trong bài viết trên đây, mong rằng mẹ đã hiểu rõ hơn về tình trạng phù chân khi mang thai và cách khắc phục tình trạng này thế nào, làm sao để tránh bị phù nề hiệu quả. Mẹ bầu hãy truy cập website aplicaps.vn để biết thêm các thông tin chi tiết, nếu mẹ có thắc mắc về các vấn đề khác thì hãy liên hệ ngay tới đường dây nóng 1900 636 985 để nhận được tư vấn từ các chuyên gia.
