Phù chân là hiện tượng mà hầu hết phụ nữ mang thai đều gặp phải. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết triệu chứng này bắt nguồn từ đâu, có ảnh hưởng đến sức khoẻ không? Cùng Aplicaps tìm hiểu nguyên nhân phù chân ở bà bầu cũng như một số cách khắc phục an toàn, hiệu quả trong bài viết dưới đây nhé!
Phù chân khi mang thai là hiện tượng gì?
Phù chân là tình trạng sưng phù rõ rệt do tích tụ chất lỏng (dịch) trong mô, thường xảy ra ở cẳng chân, bàn chân và mắt cá chân. Triệu chứng này thường không đau đớn, nhưng mang lại cảm giác căng tức, nặng nề, khó chịu, gây khó khăn trong việc di chuyển hoặc mang giày. Nhiều mẹ bầu còn nhận thấy vết hằn của tất (vớ) hoặc giày dép trên da do sưng nề.
Phù chân có xu hướng nặng hơn vào buổi chiều và tối, sau khi ngồi hoặc đứng liên tục trong thời gian dài. Triệu chứng này xuất hiện phổ biến trong thai kỳ, đặc biệt từ tam cá nguyệt thứ hai trở đi, dần thuyên giảm và biến mất hoàn toàn sau khi sinh. ((Remedies for swollen feet during pregnancy. Truy cập ngày 27/ 03/ 2025.
https://www.medicalnewstoday.com/articles/swollen-feet-pregnancy))
Nguyên nhân phù chân khi mang thai trong từng giai đoạn
Phù chân có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân trong từng giai đoạn khác nhau của thai kỳ.
Nguyên nhân phù chân ở ba tháng đầu thai kỳ
Trong tam cá nguyệt thứ nhất, hormone progesterone tăng cao gây giãn mạch. Điều này làm chậm quá trình tiêu hoá, ứ đọng chất lỏng trong cơ thể. Mẹ bầu thường cảm thấy chướng bụng trong thời gian dài và phù nhẹ ở tay, chân hoặc mặt.
Nguyên nhân phù chân ở ba tháng giữa thai kỳ
Nguyên nhân phù chân ở bà bầu trong tam cá nguyệt thứ 2 chủ yếu là do gia tăng thể tích máu. Tổng lượng máu trong cơ thể thai phụ tăng khoảng 50% nhằm mục đích nuôi dưỡng thai nhi, nhưng vô tình tạo áp lực lớn lên hệ tuần hoàn.
Bên cạnh đó, trọng lượng cơ thể tăng nhanh và thai nhi lớn dần cũng trở thành gánh nặng lên đôi chân, khiến máu khó lưu thông và gây phù chân. Một số mẹ bầu có chế độ ăn không đáp ứng đủ dưỡng chất, thiếu kali dẫn đến tình trạng giữ nước và sưng phù.
Nguyên nhân phù chân ở ba tháng cuối thai kỳ
Trong tam cá nguyệt cuối cùng, cơ thể tiếp tục tích nước để chuẩn bị cho quá trình sinh nở. Thai nhi lớn hơn làm tăng áp lực lên tĩnh mạch chủ chi dưới. Mẹ bầu cũng gặp nhiều khó khăn trong việc di chuyển, trở nên lười vận động. Tất cả những điều này gây tích tụ chất lỏng ở chi dưới nhiều hơn, dẫn đến phù chân nghiêm trọng.
Một số yếu tố khác cũng có thể là nguyên nhân bị phù chân khi mang thai như: thời tiết quá oi nóng, uống không đủ nước, mất cân bằng dinh dưỡng…
Khi nào phù chân khi mang thai là dấu hiệu nguy hiểm?
Phù chân là hiện tượng sinh lý bình thường trong thời kỳ mang thai. Tuy nhiên, nếu xuất hiện kèm theo những dấu hiệu dưới đây, mẹ bầu cần đi khám bác sĩ ngay lập tức để được kiểm tra và có phương án điều trị kịp thời: ((Swollen feet during pregnancy (edema). Truy cập ngày 27/ 03/ 2025.
https://www.babycenter.com/pregnancy/your-body/swollen-feet-ankles-and-hands-edema-during-pregnancy_230))
Dấu hiệu tiền sản giật
- Sưng phù quá mức chỉ trong vòng vài giờ hoặc một ngày, không chỉ ở chân, mắt cá chân, mà còn ở mặt, quanh mắt và tay.
- Đau đầu dai dẳng, dữ dội, không có dấu hiệu thuyên giảm ngay cả khi nghỉ ngơi hoặc uống thuốc giảm đau.
- Tăng cân đột ngột, khoảng 1 – 2 kg/ tuần mà không rõ nguyên nhân.
- Rối loạn thị giác như nhìn mờ, nhìn thấy chấm đen, đốm sáng hoặc nhạy cảm với ánh sáng.
- Đau ở vùng thượng vị hoặc dưới xương sườn, chủ yếu là bên phải.
- Tức ngực, khó thở.
- Đi tiểu ít bất thường, dù vẫn bổ sung đủ nước.
Dấu hiệu huyết khối tĩnh mạch sâu
- Sưng phù bất thường chỉ xảy ra ở một chân, xuất hiện đột ngột trong vòng vài giờ hoặc một ngày.
- Đau nhức hoặc nhạy cảm ở đùi, bắp chân tương tự như bị chuột rút hoặc căng cơ.
- Vùng da bị ảnh hưởng nóng hơn so với bình thường, có thể căng bóng do ứ dịch, đổi màu đỏ hoặc tím.
- Tĩnh mạch ở chân có thể căng phồng, nổi lên ngay dưới da và nhìn rõ được bằng mắt thường.
Huyết khối tĩnh mạch sâu có thể tiến triển thành thuyên tắc phổi – một tình trạng nguy hiểm tính mạng cần cấp cứu kịp thời, với những dấu hiệu như sau:
- Đột ngột khó thở, chóng váng, chóng mặt.
- Đau ngực, cơn đau trở nên nghiêm trọng hơn khi ho.
- Hơi thở gấp, tim đập nhanh.
- Ho ra máu.
Các cách giảm phù chân khi mang thai hiệu quả
- Dùng vớ y khoa: Dùng vớ y khoa chuyên dụng cho mẹ bầu ngay sau khi thức dậy mỗi sáng để tạo áp lực vừa phải lên bàn chân, mắt cá chân, bắp chân, ngăn ngừa và giảm thiểu tình trạng ứ đọng dịch.
- Lựa chọn trang phục phù hợp: Chọn quần và tất đúng size, thoải mái, không bó chặt ở cổ chân và bắp chân để không cản trở tuần hoàn máu. Chọn giày vừa chân, có độ co giãn và nâng đỡ tốt, tránh giày cao gót vì chúng có thể làm chân sưng phù nặng hơn.
- Tập thể dục nhẹ nhàng: Một số bài tập như: đi bộ, đạp xe tại chỗ, bơi lội… với cường độ vừa phải giúp cải thiện lưu thông máu, giảm ứ đọng chất lỏng, từ đó giảm sưng phù chân. Không đứng hoặc ngồi quá lâu mà nên thường xuyên di chuyển nhẹ nhàng vài phút mỗi giờ.
- Uống đủ nước: Nghe có vẻ ngược đời, nhưng uống đủ 2 – 2.5 lít nước mỗi ngày là cách giúp cơ thể ít giữ nước và đào thải độc tố tốt hơn.
- Massage chân: Tìm đến chuyên gia để massage và bấm huyệt vùng chân bị sưng phù đúng cách.
- Nằm nghiêng khi ngủ: Ngủ nghiêng về phía bên trái là tư thế tốt nhất trong việc giảm áp lực lên tĩnh mạch chủ dưới. Nếu cảm thấy mỏi, mẹ bầu có thể nằm nghiêng sang phải một lúc, nhưng hạn chế nằm ngửa.
- Kê cao chân: Đặt chiếc ghế nhỏ dưới chân khi làm việc, kê gối dưới chân khi ngủ giúp máu lưu thông tốt hơn.
- Ăn uống lành mạnh: Bổ sung đủ dinh dưỡng trong bữa ăn hàng ngày. Tuy nhiên, hạn chế thực phẩm chứa quá nhiều muối vì chúng là nguyên nhân khiến cơ thể giữ nước gây phù. ((13 Home Remedies for Swollen Feet During Pregnancy. Truy cập ngày 27/ 03/ 2025
https://www.healthline.com/health/pregnancy/swollen-feet-during-pregnancy))
Mong rằng bài viết trên đã cung cấp đủ thông tin để bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân phù chân ở bà bầu và cách khắc phục an toàn, hiệu quả. Nếu còn bất kỳ câu hỏi nào liên quan đến sức khoẻ của mẹ và bé, bạn có thể truy cập vào website aplicaps.vn hoặc liên hệ hotline 1900 636 985, các chuyên gia đầu ngành sẽ là người trực tiếp giải đáp cho bạn.
