Uống thuốc sắt có tăng cân không là câu hỏi được rất nhiều người thắc mắc. Đặc biệt đối với những người có có thể trạng gầy, nhẹ cân do thiếu máu, muốn sử dụng sắt để cải thiện cân nặng. Vậy có đúng là uống thuốc sắt sẽ làm tăng cân không? Khoa học giải thích như thế nào về vấn đề này? Bạn hãy theo dõi bài viết dưới đây của Aplicaps để có câu trả lời nhé.
Uống thuốc sắt có tăng cân không?
Thuốc sắt là tên gọi chung cho các loại viên uống bổ sung sắt, chúng có thể là thuốc, hoặc có thể là thực phẩm chức năng. Thuốc sắt nói chung giúp bổ sung khoáng chất sắt cho người bị thiếu máu thiếu sắt. Ví dụ như phụ nữ có thai, phụ nữ bị mất nhiều máu do kinh nguyệt.
Thông thường, ngoài thành phần chính là sắt, trong viên sắt còn có chứa các loại vitamin và khoáng chất khác như axit folic, vitamin B12, vitamin A, C, E… giúp bổ máu và bồi bổ cho sức khỏe. Do vậy, ngoài tên gọi “thuốc sắt” hay “viên sắt”, chúng còn được gọi là “vitamin tổng hợp”.
Sắt không có tác dụng làm tăng cân
Nhiều người thắc mắc rằng uống thuốc sắt có tăng cân không? Đặc biệt là những người có thể trạng gầy, muốn uống sắt để tăng cân. Tuy nhiên, các nghiên cứu về tác dụng của sắt khẳng định: sắt KHÔNG có tác dụng làm tăng cân. Hai trang web về sức khỏe uy tín hàng đầu nước Mỹ là WebMD và Mayoclinic cũng cho rằng uống viên sắt không liên quan đến việc tăng cân. [1]
Tuy nhiên, một nghiên cứu nhỏ của Egyptian Journal năm 2016 về huyết học lại cho kết quả ngược lại. Trong 33 bệnh nhân được cho sử dụng thuốc sắt và theo dõi trong vòng 3 tháng, có đến 30 bệnh nhân có biểu hiện tăng cân. [2]
Vì sao lại có sự khác biệt như vậy? Thực tế, bản thân chất sắt không làm người uống tăng cân. Sắt chỉ đóng vai trò cấu tạo nên tế bào hồng cầu, giúp vận chuyển oxy trong máu, từ đó góp phần giúp cơ thể vận hành tốt.
Tuy nhiên, chính vì sắt giúp cơ thể vận hành tốt và tạo nên những tế bào hồng cầu khỏe mạnh, nên bổ sung sắt thường giúp cho những người thiếu sắt khỏe mạnh hơn, một số người còn có thể tăng cân.
Dưới đây là 3 lý do giải thích vì sao uống thuốc sắt làm tăng cân:
Thuốc sắt giúp tăng cường chuyển hóa
Sắt kích hoạt hormon tuyến giáp để tham gia vào quá trình chuyển hóa và trao đổi chất của cơ thể. Do vậy, khi bổ sung đủ sắt, hormon tuyến giáp hoạt động hiệu quả hơn, từ đó cải thiện chuyển hóa của cơ thể, đặc biệt là chuyển hóa ở người thiếu sắt. Sau khi được bổ sung đủ sắt, những người thiếu sắt khó tăng cân sẽ sớm tăng cân trở lại.
Bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất cho cơ thể
Như đã nhắc đến ở trên, trong viên sắt thường có chứa các vitamin bổ máu như axit folic, vitamin B12, cùng nhiều vitamin và khoáng chất khác. Lúc này, viên sắt thường được gọi là vitamin tổng hợp. Chính nhờ việc bổ sung đầy đủ dinh dưỡng như vậy giúp cho cơ thể có đủ dưỡng chất để vận hành tốt hơn.
Đặc biệt, vitamin B6 có trong vitamin tổng hợp còn giúp não bộ tăng tiết serotonin, giúp cải thiện vị giác và làm tăng cảm giác thèm ăn.
Uống thuốc sắt làm tăng nồng độ ferritin máu
Theo nghiên cứu của Egyptian Journal, bổ sung sắt làm tăng nồng độ ferritin huyết thanh – một loại protein trong tế bào máu. Một nghiên cứu khác được thực hiện ở Phần Lan đã chỉ ra rằng, nồng độ ferritin huyết thanh tăng lên chính là nguyên nhân làm tăng tích mỡ ở vùng bụng. [3]
Cải thiện triệu chứng của thiếu sắt
Người thiếu sắt thường có các biểu hiện như:
- Da xanh xao
- Lông, tóc, móng khô và dễ gãy
- Người mệt mỏi, giảm khả năng hoạt động thể lực, suy giảm trí lực
- Chóng mặt khi thay đổi tư thế đột ngột
- Tức ngực, khó thở
- Giảm cảm giác thèm ăn
Thiếu sắt gây ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe của người bệnh. Do đó, sau khi đã bổ sung đủ sắt, sức khỏe của người bệnh sẽ dần cải thiện hơn, như ăn ngon hơn, người giảm mệt mỏi. Đây là những yếu tố góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống, và cũng là một trong những lý do làm tăng cân.
Bổ sung sắt phù hợp hoặc không phù hợp
Khi lựa chọn viên sắt, bạn cần chọn loại phù hợp với tình trạng của bản thân. Nếu bổ sung đúng và hợp lý, việc tăng cân là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, nếu tăng cân kèm theo những dấu hiệu bất thường cũng là thể là do bạn bổ sung sai cách, gây nên tác dụng phụ.
Nguyên nhân khác
Uống sắt có tăng cân không? Ngoài các nguyên nhân kể trên, tăng cân do uống sắt còn có thể do những yếu tố sau:
- Do lối sống sinh hoạt không khoa học: ăn tối muộn, ít vận động,…
- Sử dụng sắt cùng các loại thuốc khác không đúng cách.
Vậy về cơ bản, tăng cân chỉ là kết quả của việc cơ thể được bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng, cải thiện chuyển hóa và khôi phục cảm giác thèm ăn ở người bị thiếu sắt. Do vậy, người bị thiếu sắt sau khi bổ sung sắt thường có biểu hiện tăng cân.
Tuy nhiên, bạn nên lưu ý rằng, sắt chỉ giúp tăng cân ở những người bị thiếu sắt, và bị ảnh hưởng sức khỏe bởi việc thiếu sắt. Người khỏe mạnh uống sắt không có tác dụng tăng cân. Bạn càng không nên sử dụng sắt với mục đích nhằm tăng cân.
Tác dụng phụ khi bổ sung sắt sai cách
Sắt là dưỡng chất cần thiết cho thai kỳ, tuy nhiên việc bổ sung cần có sự hướng dẫn từ chuyên gia, bởi rất dễ gây tác dụng phụ cho cơ thể. Dưới đây là một số tác dụng phụ mà mẹ bầu có thể gặp phải khi uống sắt sai cách:
- Táo bón: Dùng sắt sai cách có thể gây áp lực lên đường tiêu hóa, với triệu chứng điển hình là táo bón. Để ngăn ngừa tình trạng này, bạn nên ưu tiên lựa chọn sắt amin, đồng thời bổ sung nhiều rau xanh, trái cây vào chế độ ăn và uống nước đầy đủ.
- Nóng trong: Nhiều mẹ bầu thắc mắc uống sắt có nóng không? Thực tế, khi lượng sắt bổ sung không được cơ thể hấp thu sẽ gây tồn đọng lại. Từ đó dẫn đến hiện tượng nóng trong gây nổi mụn, bức bối khó chịu,…
- Kích ứng dạ dày: Trường hợp này thường xảy ra khi uống sắt vào lúc đói, đặc biệt là với người có tiền sử bệnh dạ dày hoặc dạ dày nhạy cảm.
- Phản ứng dị ứng: Nếu dùng sắt quá liều, cơ thể sẽ xuất hiện phản ứng dị ứng như tay chân phù nền, khó thở, gan tổn thương,…
Những lưu ý khi uống sắt
Khi uống thuốc sắt, bạn cần lưu ý những điểm sau đây để hạn chế tác dụng phụ và mang lại hiệu quả cao nhất.
Sắt hữu cơ – Sắt vô cơ
Trên thị trường có 2 dạng sắt, đó là sắt vô cơ và sắt hữu cơ. Trong đó, sắt hữu cơ là dạng sắt có khả năng hấp thu cao hơn.
Trong các dòng sắt hữu cơ, sắt amin (sắt bisglycinate) là dòng có khả năng hấp thu cao nhất, cao gấp 2-3 lần các dòng sắt khác. Đồng thời, sắt amin không gây ra các tác dụng phụ như nóng trong, táo bón cho người sử dụng.
Do đó, khi lựa chọn sản phẩm bổ sung sắt, bạn nên chọn sản phẩm có chứa sắt amin (hay sắt bisglycinate) để mang lại hiệu quả tốt nhất, đồng thời tránh gặp tác dụng phụ. Lưu ý, hàm lượng sắt khuyến nghị cho người lớn là 30mg/ngày.
Uống sắt với canxi cùng lúc được không?
Sắt và canxi là những vi chất thường được bổ sung cùng lúc, nhất là đối với phụ nữ có thai. Vậy uống sắt với canxi cùng lúc được không? Câu trả lời là KHÔNG. Sắt và canxi không thể uống cùng lúc. Bởi khi tiếp xúc, hai vi chất này có tương tác gây cản trở hấp thu lẫn nhau. Bạn nên uống sắt và canxi cách nhau ít nhất 2 giờ để hạn chế tương tác.
Sắt cho bà bầu loại nào tốt? Tiêu chí lựa chọn sắt tốt
Theo bác sĩ Nguyễn Thị Ngọc Thủy, nguyên Phó trưởng khoa Phụ nội tiết Bệnh viện Phụ sản Trung ương, muốn lựa chọn sản phẩm bổ sung sắt chất lượng, bà bầu nên dựa vào 6 tiêu chí sau:
- Có nguồn gốc rõ ràng
- Có thành phần tối ưu, chứa dạng sắt có khả năng hấp thu cao
- An toàn và lành tính
- Được cấp phép lưu hành và được sử dụng rộng rãi
- Được các chuyên gia khuyên dùng
- Được Bộ Y tế cấp phép lưu hành và sử dụng
Mẹ bầu có thể tham khảo dòng sản phẩm sau:
Aplicaps Befoma – vitamin tổng hợp cho bà bầu, với công thức 3 tác động:
- Sắt amin thế hệ mới giúp mẹ bầu hấp thu dễ dàng, ngăn ngừa thiếu máu và hạn chế gây táo bón.
- Acid folic thế hệ 4 có tác dụng ngay khi đưa vào cơ thể, không cần qua nhiều bước chuyển hóa, hạn chế các sản phẩm dư thừa gây hại cho cơ thể. Từ đó giúp ngăn ngừa dị tật ống thần kinh ở thai nhi và phòng ngừa sảy thai.
- 16 vitamin & khoáng chất khác bao gồm vitamin A, D, E, K, các vitamin nhóm B, canxi, i-ốt,… giúp bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng cho mẹ có một thai kỳ khỏe mạnh và giúp thai nhi phát triển toàn diện.
Aplicaps Befoma được nhập khẩu nguyên hộp từ châu Âu, đạt tiêu chuẩn của thực phẩm bổ sung theo chỉ thị 2002/46/EC của Nghị viện Châu Âu và Hội đồng Liên minh Châu Âu, nên bạn hoàn toàn yên tâm về chất lượng.
Chỉ với 11.000đ mỗi ngày, mẹ sẽ được cung cấp đầy đủ vitamin và khoáng chất thiết yếu, đảm bảo một thai kỳ toàn diện. Hơn nữa, mẹ còn được tư vấn và chăm sóc sức khỏe suốt hành trình mang thai bởi đội ngũ chuyên gia thai kỳ của Aplicaps. Mẹ còn chần chờ gì nữa mà không rinh ngay cho mình “bảo bối” Aplicaps Befoma bằng cách để lại thông tin ngay dưới đây.
Hoặc bạn có thể gọi đến số hotline 1900 636 985 để được các dược sĩ chuyên môn tư vấn.
Hy vọng qua bài viết trên đây, các bạn hiểu được lý do vì sao uống thuốc sắt có ảnh hưởng đến cân nặng, và đặc biệt có câu trả lời cho câu hỏi “uống thuốc sắt có tăng cân không”. Aplicaps chúc bạn sức khỏe và luôn sáng suốt khi sử dụng các sản phẩm để chăm sóc sức khỏe cho mình.
Dược sĩ Tú Oanh
Tài liệu tham khảo
| ↑1 | Can Iron Supplements Make You Gain Weight? Truy cập ngày 18/2/2022. https://www.livestrong.com/article/482813-can-taking-iron-supplements-make-you-gain-weight/ |
|---|---|
| ↑2 | Is iron treatment related to weight gain in female patients with iron deficiency anemia? Truy cập ngày 18/2/2022. https://www.academia.edu/27024469/Is_iron_treatment_related_to_weight_gain_in_female_patients_with_iron_deficiency_anemia |
| ↑3 | Serum ferritin levels and the development of metabolic syndrome and its components: a 6.5-year follow-up study. Truy cập ngày 18/2/2022. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4219011/ |
